CÁC LOẠI BỆNH CAO HUYẾT ÁP

Căn cứ vào các trị số huyết áp mà bác sĩ sẽ xác định được bệnh nhân mắc bệnh cao huyết áp loại nào, từ đó có các phương pháp điều trị phù hợp.

Cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp được dùng để chỉ một bệnh mãn tính, trong đó huyết áp cao hơn mức bình thường (huyết áp cao có tâm thu lớn hơn 140 mmHg hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn 90 mmHg). Huyết áp cao khiến tim phải làm việc nhiều hơn để lưu thông máu qua các mạch máu gây ra các bệnh nguy hiểm về tim mạch.

Cao huyết áp được dùng để chỉ một bệnh mãn tính, trong đó huyết áp cao hơn mức bình thường (Ảnh minh họa: Pexels)

Các loại bệnh cao huyết áp về mặt lâm sàng

Về mặt lâm sàng, cao huyết áp có thể được chia thành 2 loại: tăng huyết áp nguyên phát và tăng huyết áp thứ phát.

Tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát được định nghĩa là tăng huyết áp được chẩn đoán sau khi bác sĩ nhận thấy huyết áp của bạn cao trong ba lần khám trở lên và loại bỏ tất cả các nguyên nhân gây tăng huyết áp khác (mà khi giải quyết được thì bệnh cao huyết áp sẽ biến mất hoàn toàn).

Loại cao huyết áp này được tìm thấy ở hơn 90% trong tổng số những người bị cao huyết áp. Tăng huyết áp nguyên phát sẽ băt đầu ở độ tuổi khoảng 25-55 tuổi và càng lớn tuổi thì càng có nhiều khả năng được tìm thấy.

Thông thường, những người bị tăng huyết áp nguyên phát không có triệu chứng nhưng những người mắc bệnh này có thể thường xuyên bị đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt hoặc chảy máu mũi.

Mặc dù nguyên nhân chưa được xác định chính xác nhưng các nhà nghiên cứu cho biết rằng tăng huyết áp nguyên phát được phát hiện có liên quan đến tính di truyền, những người có người thân bị cao huyết áp sẽ có nguy cơ mắc bệnh này cao gấp 3 lần so với người bình thường. Bên cạnh đó, tăng huyết áp nguyên phát còn được tìm thấy ở những người béo phì, ăn mặn hoặc ăn thức ăn có nhiều natri (như bột ngọt, baking soda, chất bảo quản,...) và những người uống nhiều rượu.

Tăng huyết áp thứ phát

Tăng huyết áp thứ phát được định nghĩa là tăng huyết áp do các nguyên nhân bất thường như bệnh thận (viêm thận, suy thận, hẹp động mạch thận), hẹp động mạch chủ, van động mạch bị rò rỉ hay các bệnh nội tiết (bướu giáp độc, u thượng thận), ngộ độc chì, tăng calci máu hoặc sử dụng thuốc (thuốc tránh thai, thuốc chống viêm không steroid,...).

Đây là loại tăng huyết áp được tìm thấy trong ít hơn 10% tổng số trường hợp bị cao huyết áp và độ tuổi tìm thấy loại tăng huyết áp này thường dưới 30 tuổi hoặc trên 55 tuổi. Nếu tìm ra nguyên nhân thì có thể kiểm soát được chứng tăng huyết áp thứ phát này.

Hầu hết tăng huyết áp thứ phát không có triệu chứng và thường được phát hiện một cách tình cờ khi đi khám bệnh kiểm tra các vấn đề khác. Số ít có thể bị đau ở cổ, chóng mặt, cứng gáy thường gặp khi ngủ dậy, một số người có thể bị đau nửa đầu. Tăng huyết áp thứ phát trong thời gian dài hoặc khi huyết áp rất cao, người bệnh có thể bị suy nhược, mệt mỏi, đánh trống ngực, mất ngủ, tê tay chân, mờ mắt hoặc chảy máu cam. Khi người bệnh để lâu không điều trị, sẽ có các triệu chứng biến chứng như đau tức ngực, sưng tấy, khó thở, liệt tay, chân,...

Nếu tìm ra nguyên nhân thì có thể kiểm soát được chứng tăng huyết áp thứ phát này (Ảnh minh họa: Pexels)

Các loại tăng huyết áp bổ sung

Đây là các loại tăng huyết áp được công nhận với các tiêu chuẩn chẩn đoán cụ thể.

Tăng huyết áp tâm thu đơn độc

Huyết áp bình thường được coi là dưới 120/80. Với tăng huyết áp tâm thu đơn độc thì huyết áp tâm thu tăng trên 140 mmHg thay vì ở mức dưới 90 mmHg. 

Loại tăng huyết áp này phổ biến ở những người trên 65 tuổi do ở độ tuổi này động mạch bị lão hóa, mất tính đàn hồi. Có đến 60% người cao tuổi bị cao huyết áp thuộc trường hợp tăng huyết áp tâm thu đơn độc.

Tăng huyết áp ác tính

Loại tăng huyết áp này chỉ xảy ra ở khoảng 1% những người bị tăng huyết áp. Nó phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi và phụ nữ bị nhiễm độc thai nghén. 

Tăng huyết áp ác tính xảy ra khi huyết áp của bạn tăng lên rất nhanh. Nếu huyết áp tâm thu của bạn vượt quá 130 mmHg thì bạn có thể bị tăng huyết áp ác tính. Đây là trường hợp cấp cứu y tế và cần được điều trị tại bệnh viện. Các triệu chứng của tăng huyết áp ác tính bao gồm tê ở chân và tay, mờ mắt, lú lẫn, đau ngực và nhức đầu.

Tăng huyết áp kháng trị

Nếu bác sĩ đã kê 3 loại thuốc khác nhau mà huyết áp của bạn vẫn quá cao thì bạn có thể bị tăng huyết áp kháng trị. Tăng huyết áp kháng trị có thể xảy ra ở 20-30% trong số các trường hợp cao huyết áp. 

Tăng huyết áp kháng trị có thể có các yếu tố di truyền và phổ biến hơn ở những người lớn tuổi, béo phì, phụ nữ hoặc ở những người mắc bệnh tiềm ẩn như tiểu đường, bệnh thận.

Nếu bác sĩ đã kê 3 loại thuốc khác nhau mà huyết áp của bạn vẫn quá cao thì bạn có thể bị tăng huyết áp kháng trị (Ảnh minh họa: Pexels)

Tăng huyết áp dai dẳng

Nếu trị số huyết áp vượt quá tiêu chuẩn tại phòng khám hoặc tại nhà thì được xếp vào loại tăng huyết áp dai dẳng (mức huyết áp luôn ở mức cao).

Người bị tăng huyết áp dai dẳng có nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ tăng khoảng 2-3 lần do áp lực máu liên tục tác động lên động mạch.

Tăng huyết áp áo choàng trắng

Tăng huyết áp áo choàng trắng hay tăng huyết áp văn phòng là loại tăng huyết áp chỉ xảy ra ở bệnh viện hoặc phòng khám, nơi mà các nhân viên y tế (bác sĩ, y tá) mặc áo choàng trắng. Tuy đây là loại tăng huyết áp không nguy hiểm như các loại khác nhưng nó là dấu hiệu cho nguy cơ tăng huyết áp dai dẳng.

Tăng huyết áp giấu mặt

Đây là loại tăng huyết áp mà tình trạng huyết áp tại phòng khám không tăng nhưng huyết áp ngoài phòng khám vượt quá giá trị tiêu chuẩn. Tăng huyết áp giấu mặt bao gồm “tăng huyết áp vào sáng sớm” (huyết áp cao khi thức dậy), “tăng huyết áp về đêm” (huyết áp cao trong khi ngủ) và “tăng huyết áp do căng thẳng (hoặc tăng huyết áp tại nơi làm việc)” (huyết áp cao vào ban ngày). 

Người bị tăng huyết áp giấu mặt có nguy cơ mắc bệnh mạch máu và tim mạch cao gấp 2-3 lần so với người bình thường và có thể cao bằng hoặc hơn so với người bị tăng huyết áp dai dẳng.

Đối với mỗi loại tăng huyết áp sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau, vì vậy, khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh cao huyết áp, điều quan trọng là bạn cần phải biết mình mắc loại nào để từ đó áp dụng các hướng dẫn điều trị kịp thời và đúng đích.

Tài liệu tham khảo: medparkhospital.com, msdmanuals.com

---