TĂNG HUYẾT ÁP MÙA LẠNH: NGUY CƠ ĐAU THẮT NGỰC VÀ ĐỘT QUỴ - DẤU HIỆU CẢNH BÁO VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

Mùa lạnh làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, đau thắt ngực và đột quỵ, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Bài viết giúp nhận biết dấu hiệu cảnh báo sớm, nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao mùa đông và các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát huyết áp an toàn theo khuyến cáo y tế.

1. Vì Sao Mùa Lạnh Là “Thời Điểm Nguy Hiểm” Cho Người Tăng Huyết Áp?

Khi nhiệt độ môi trường giảm, cơ thể có xu hướng co mạch ngoại vi để giữ nhiệt, làm tăng sức cản mạch máu. Hệ quả trực tiếp là huyết áp tăng cao, tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể.

Theo ghi nhận lâm sàng, số ca tăng huyết áp đột ngột, đau thắt ngực, tai biến mạch máu não (đột quỵ) thường gia tăng rõ rệt trong các tháng lạnh, đặc biệt từ tháng 11 đến tháng 2 hằng năm.

Nguy cơ này càng cao ở:

• Người có tiền sử tăng huyết áp
• Người trên 50 tuổi
• Người mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu
• Người hút thuốc lá, uống rượu bia
• Người ít vận động, thừa cân – béo phì

---

2. Tăng Huyết Áp Là Gì? Vì Sao Nguy Hiểm?

2.1. Khái niệm tăng huyết áp

Tăng huyết áp là tình trạng huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, đo lặp lại nhiều lần trong các điều kiện khác nhau.

Bệnh thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm, nên được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”.

2.2. Hậu quả nghiêm trọng của tăng huyết áp

Nếu không kiểm soát tốt, tăng huyết áp có thể gây:

• Đột quỵ não (nhồi máu não, xuất huyết não)
• Nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực
• Suy tim
• Suy thận
• Tổn thương võng mạc, giảm thị lực

---

3. Vì Sao Huyết Áp Dễ Tăng Cao Vào Mùa Đông?

3.1. Co mạch do lạnh

Nhiệt độ thấp khiến mạch máu co lại, làm:

• Tăng sức cản mạch
• Tăng huyết áp đột ngột
• Tăng nguy cơ vỡ mạch máu não

3.2. Ít vận động hơn

Mùa lạnh, nhiều người:

• Ngại ra ngoài
• Giảm vận động
• Tăng cân nhanh

Điều này làm huyết áp khó kiểm soát.

3.3. Chế độ ăn nhiều muối – chất béo

Mùa lạnh và dịp cuối năm thường đi kèm:

• Đồ ăn mặn
• Thực phẩm chế biến sẵn
• Rượu bia, tiệc tùng

Tất cả đều khiến huyết áp tăng.

3.4. Tâm lý căng thẳng, stress

Cuối năm là thời điểm nhiều áp lực công việc, tài chính, dễ làm huyết áp dao động.

3.5. Không tuân thủ điều trị

Một số người:

• Tự ý giảm liều thuốc
• Nghĩ rằng huyết áp “ổn” nên ngừng thuốc

→ Dẫn đến cơn tăng huyết áp nguy hiểm.

---

4. Đau Thắt Ngực – Dấu Hiệu Cảnh Báo Sớm Biến Chứng Tim Mạch

4.1. Đau thắt ngực là gì?

Đau thắt ngực là cảm giác:

• Đau tức, nặng ngực
• Bóp nghẹt vùng sau xương ức
• Có thể lan lên cổ, hàm, vai trái, cánh tay

Cơn đau thường xuất hiện khi:

• Gắng sức
• Trời lạnh
• Căng thẳng cảm xúc

4.2. Vì sao tăng huyết áp gây đau thắt ngực?

Huyết áp cao kéo dài làm:

• Thành mạch dày, xơ cứng
• Lưu lượng máu nuôi tim giảm
• Tim thiếu oxy → đau thắt ngực

4.3. Khi nào đau thắt ngực là nguy hiểm?

Cần đi cấp cứu ngay nếu:

• Đau ngực kéo dài > 15 phút
• Đau không giảm khi nghỉ ngơi
• Kèm khó thở, toát mồ hôi, buồn nôn
• Đau lan ra cánh tay trái, lưng, hàm

---

5. Đột Quỵ – Biến Chứng Nguy Hiểm Nhất Của Tăng Huyết Áp

5.1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ xảy ra khi:

• Mạch máu não bị tắc nghẽn (nhồi máu não)
• Hoặc bị vỡ (xuất huyết não)

Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ.

5.2. Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ (nguyên tắc FAST)

Hãy ghi nhớ quy tắc FAST:

• F (Face): Méo miệng, lệch mặt
• A (Arm): Yếu liệt tay/chân một bên
• S (Speech): Nói ngọng, khó nói
• T (Time): Cần đưa đi cấp cứu ngay

Ngoài ra còn có:

• Đau đầu dữ dội đột ngột
• Chóng mặt, mất thăng bằng
• Mờ mắt, mất thị lực

5.3. Mùa lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ như thế nào?

• Co mạch mạnh
• Huyết áp tăng đột ngột
• Máu đặc hơn
• Dễ vỡ mạch máu não

---

6. Ai Là Nhóm Nguy Cơ Cao Dễ Đột Quỵ Mùa Đông?

• Người tăng huyết áp lâu năm
• Người trên 55 tuổi
• Người hút thuốc lá
• Người uống rượu bia thường xuyên
• Người mắc đái tháo đường
• Người rối loạn lipid máu
• Người từng có cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)

---

7. Cách Phòng Ngừa Tăng Huyết Áp, Đau Thắt Ngực & Đột Quỵ Mùa Lạnh

7.1. Kiểm soát huyết áp thường xuyên

• Đo huyết áp mỗi ngày
• Ghi lại chỉ số
• Tái khám đúng lịch

7.2. Giữ ấm cơ thể

• Mặc đủ ấm
• Quàng khăn cổ
• Tránh ra ngoài lúc sáng sớm, đêm khuya lạnh

7.3. Dùng thuốc đúng chỉ định

• Uống thuốc đều đặn
• Không tự ý ngưng thuốc
• Không thay đổi liều khi chưa hỏi bác sĩ

7.4. Chế độ ăn tốt cho huyết áp

• Giảm muối (<5g/ngày)
• Tăng rau xanh, trái cây
• Hạn chế mỡ động vật
• Giảm rượu bia

7.5. Vận động phù hợp mùa lạnh

• Đi bộ trong nhà
• Tập yoga, thể dục nhẹ
• Tránh gắng sức đột ngột khi trời lạnh

7.6. Quản lý stress

• Ngủ đủ giấc
• Giữ tinh thần thoải mái
• Hạn chế thức khuya

7.7. Bỏ thuốc lá

Thuốc lá làm tăng nguy cơ:

• Xơ vữa động mạch
• Đột quỵ
• Nhồi máu cơ tim

---

8. Khi Nào Cần Đến Cơ Sở Y Tế Ngay?

Đến bệnh viện ngay khi:

• Huyết áp ≥ 180/120 mmHg
• Đau ngực dữ dội
• Khó thở
• Có dấu hiệu FAST
• Đau đầu dữ dội chưa từng có

---

9. Những Hiểu Lầm Nguy Hiểm Về Tăng Huyết Áp Mùa Đông

• “Không đau đầu là không tăng huyết áp”
• “Chỉ cần uống thuốc khi thấy huyết áp cao”
• “Mùa đông huyết áp cao là bình thường”
• “Uống rượu cho ấm người sẽ tốt cho tim mạch”

Những quan niệm này có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

---

10. Kết Luận

Tăng huyết áp mùa lạnh không chỉ là vấn đề chỉ số, mà là yếu tố khởi phát hàng loạt biến cố tim mạch nguy hiểm như đau thắt ngực và đột quỵ. Việc nhận diện sớm dấu hiệu cảnh báo, tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống là chìa khóa bảo vệ sức khỏe tim mạch trong mùa đông.

Chủ động phòng ngừa hôm nay chính là cách tốt nhất để tránh những hậu quả đáng tiếc trong tương lai.

---