PHÂN BIỆT ĂN CHAY, ĂN THUẦN CHAY VÀ ĂN CHAY TRƯỜNG

Trong thời đại ngày nay, khi mà các bệnh liên quan đến béo phì như tim mạch, tiểu đường type II, cao huyết áp và ung thư không thể kiểm soát được cũng như các đợt dịch COVID-19 vừa qua thì ngày càng có nhiều người nghiêng về chế độ ăn uống với các sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật nhiều hơn. 

Chế độ ăn này bao gồm ăn chay, ăn chay trường và ăn thuần chay. Vậy bạn đã thật sự phân biệt được ba chế độ ăn này hay chưa, vì trong hầu hết các trường hợp, các thuật ngữ này được sử dụng đồng nghĩa và thay thế cho nhau. Để giải tỏa sự nhầm lẫn này, bài viết của Phúc Tường dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần biết về ăn chay, ăn chay trường và ăn thuần chay.

Thế nào là ăn chay? Bạn đã biết được những kiểu ăn chay nào?

Theo Hiệp hội ăn chay, đây là chế độ ăn tập trung vào các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như rau, quả, hạt và các loại đậu để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, không ăn thịt, gia cầm và hải sản. Tuy nhiên, chế độ ăn này có thể bao gồm hoặc không bao gồm các sản phẩm phụ của động vật mà không liên quan đến giết mổ động vật như trứng, sữa, mật ong,... Do đó, tùy theo hành vi ăn uống mà có thể chia ăn chay thành 7 nhóm khác nhau:

Nhóm 1: Những người ăn chay Lacto-ovo

Đây là nhóm ăn chay lớn nhất, họ có thể ăn cả sữa, phô mai và trứng nhưng sẽ kiêng tất cả các loại thịt.

Nhóm 2: Ăn chay từ sữa (Lacto chay)

Nhóm này có thể ăn các sản phẩm từ sữa như sữa, phô mai, sữa chua, bơ nhưng kiêng tất cả các loại sản phẩm từ thịt và trứng.

Nhóm 3: Ăn chay Ovo

Nhóm này có thể ăn trứng nhưng hạn chế tất cả các loại thịt và sản phẩm từ sữa.

Có một số nhóm ăn chay có thể ăn các sản phẩm từ trứng hoặc sữa, phô mai... (Ảnh minh họa: Pexels)

Nhóm 4: Cá chay (Pescatarian)

Nhóm này có thể ăn cá và động vật có vỏ, trong một số trường hợp, họ có thể cho thêm trứng hoặc sữa. Tuy nhiên, họ không ăn các loại thịt khác như thịt lợn, thịt gà, thịt bò,...

Nhóm 5: Bán chay (Pollotarian)

Nhóm này có thể ăn cá, thịt gà, trứng và tất cả các loại sản phẩm từ sữa nhưng tránh các loại thịt đỏ hoặc thịt của những động vật lớn như thịt lợn, thịt bò,...

Nhóm 6: Thuần chay (Vegan)

Nhóm này là nhóm ăn chay nghiêm ngặt nhất. Đây không chỉ là một chế độ ăn uống dựa trên thực vật, loại trừ tất cả các sản phẩm từ động vật bao gồm cả trứng, sữa và phô mai mà còn hạn chế sử dụng các mặt hàng tiêu dùng làm từ động vật cũng như không hỗ trợ, tham gia vào các hoạt động gây hại cho các loài động vật. 

Nhóm 7: Cơm chay linh hoạt

Nhóm này ăn chay 2-3 lần/tuần, chế độ ăn này thích hợp cho những người muốn bắt đầu ăn chay. Đến khi cơ thể đã quen, họ có thể tăng cấp độ ăn chay, tăng số ngày ăn chay trong tuần lên nhiều hơn.

Ngoài ra còn có nhiều kiểu ăn chay khác như chay hữu cơ, chay dựa trên các nguyên tắc y học cổ truyền, chay theo tôn giáo,...Do đó, tùy vào mục đích và sở thích của mỗi người có thể chọn lựa kiểu ăn chay phù hợp.

Ăn thuần chay là gì? Các đặc điểm của ăn thuần chay

Như đã đề cập ở trên, ăn thuần chay là một nhóm nhỏ của ăn chay. Đây là hình thức ăn chay hạn chế và nghiêm ngặt nhất. Những người ăn thuần chay tuyệt đối kiêng ăn thịt bất kể đó có phải là sản phẩm giết mổ động vật hay không, họ hạn chế sử dụng hàng tiêu dùng làm từ động vật cũng như không hỗ trợ cho các hoạt động gây thương tích đối với tất cả các loài động vật và họ công nhận quyền của động vật.

Các lý do để ăn thuần chay có thể là việc tôn trọng động vật, giảm thiểu tác động tiêu cực của ngành công nghiệp gia súc hoặc vì lý do sức khỏe.

Các lý do để ăn thuần chay có thể là việc tôn trọng động vật, giảm thiểu tác động tiêu cực của ngành công nghiệp gia súc hoặc vì lý do sức khỏe (Ảnh minh họa: Pexels)

Các đặc điểm của ăn thuần chay:

- Chỉ tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như rau, trái cây, quả hạch, ngũ cốc nguyên hạt.

- Bổ sung protein cho cơ thể từ đậu Hà Lan,....

- Thực phẩm và món tráng miệng làm từ Agar hoặc Pectin có thể ăn được nhưng không thể ăn thực phẩm làm từ mật ong và Gelatin thông thường.

- Tránh sử dụng mỹ phẩm được thử nghiệm trên động vật.

- Hạn chế sử dụng các sản phẩm làm từ động vật như quần áo lông thú, giày da, túi da, lụa,...

- Không có hình xăm trên da vì mực xăm có chứa mỡ động vật (Glycerin).

- Không đi sở thú vì đó là một hoạt động hỗ trợ quấy rối động vật.

Ăn chay trường là gì?

Đây là một hình thức của ăn chay. Những người ăn chay trường sẽ lựa chọn một chế độ ăn chay nào đó phù hợp và duy trì liên tục trong một thời gian hoặc suốt đời, không xen bất kỳ bữa ăn mặn nào trong thời gian này.

Người ăn chay trường thường ăn nhiều loại đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.

Một số vấn đề về sức khỏe mà hầu hết những người ăn chay gặp phải

Việc ăn tập trung vào các sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật, hạn chế hoặc không ăn thịt rất dễ dẫn đến nguy cơ thiếu hụt một số chất dinh dưỡng từ thịt. Đặc biệt trong số đó là sắt, vitamin B12 mà chỉ thịt mới có. Hai thành phần dinh dưỡng này rất quan trọng đối với cơ thể vì khi thiếu nó sẽ gây nên tình trạng thiếu máu, làm cơ thể trở nên xanh xao, mệt mỏi ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó còn là sự thiếu hụt các axit amin thiết yếu mà ở thực vật không có.

Những người thiếu vitamin B12 thường gặp là những người ăn chay, không thịt, không sữa và người từ 50 tuổi trở lên. 

Lượng vitamin B12 cần bổ sung hàng ngày cho người từ 14 tuổi trở lên là 2,4 microgram/ngày.

Những người thiếu vitamin B12 thường gặp là những người ăn chay, không thịt, không sữa và người từ 50 tuổi trở lên (Ảnh minh họa: Pexels)

Do đó, khi chọn một chế độ ăn chay, bạn cần phải đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và axit amin cần thiết. Chính vì thực vật không thể cung cấp được các thành phần dinh dưỡng chỉ có ở động vật nên khi ăn chay, bạn nên kết hợp bổ sung chúng vào bữa ăn hàng ngày bằng các sản phẩm dinh dưỡng như bánh chùm ngây Moringa – với thành phần lá chùm ngây giúp cung cấp một lượng phong phú các vitamin (A, C, B1 đến B9), khoáng chất và đặc biệt là một lượng khá lớn 18 trên tổng số 22 axit amin cần thiết cho cơ thể mà thực vật không có,...hay sử dụng thực phẩm chức năng bổ trợ như Vitamin 9B Plus, Multi vitamin B Ginseng,... – với lượng vitamin B12 cung cấp là 2 microgram/viên cùng với nhiều loại vitamin B có lợi khác sẽ hỗ trợ bổ sung đầy đủ lượng vitamin B12 cần thiết mỗi ngày để bạn có thể yên tâm về vấn đề sức khỏe khi chọn chế độ ăn chay.

Tài liệu tham khảo: healthersteps, baidu

---