TẾT ĐOAN NGỌ MÙNG 5 THÁNG 5: LỄ HỘI XUA TÀ TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI VIỆT

Tìm hiểu về Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 - lễ hội truyền thống xua tà khí của người Việt. Khám phá ý nghĩa, phong tục, món ăn đặc trưng và cách tổ chức Tết Đoan Ngọ ý nghĩa cho gia đình bạn.

Tết Đoan Ngọ là gì?

Tết Đoan Ngọ, còn gọi là Tết Trùng Ngũ, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của dân tộc Việt Nam, mang ý nghĩa xua đuổi tà khí, bệnh tật và cầu chúc sức khỏe, bình an cho cả gia đình.

Theo quan niệm dân gian, ngày mùng 5 tháng 5 là thời điểm âm dương giao thoa, khí độc nổi lên mạnh nhất trong năm. Vì vậy, người xưa đã hình thành nên nhiều phong tục để "tránh tịch xua tà", bảo vệ sức khỏe và tinh thần.

Nguồn gốc và ý nghĩa Tết Đoan Ngọ

Nguồn gốc lịch sử

Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại, sau đó du nhập vào Việt Nam và được người Việt tiếp nhận, biến đổi cho phù hợp với văn hóa bản địa. Trong tiếng Hán, "Đoan" có nghĩa là đầu tiên, "Ngọ" là chỉ tháng 5, vậy Đoan Ngọ có nghĩa là đầu tháng 5.

Ý nghĩa tâm linh

Theo quan niệm âm dương ngũ hành, tháng 5 âm lịch là thời điểm "hỏa" (lửa) vượng nhất, khí độc lan tràn. Ngày mùng 5 tháng 5 được coi là "độc nhật" - ngày độc khí mạnh nhất. Do đó, mọi người cần thực hiện các nghi lễ để xua đuổi tà khí, bảo vệ sức khỏe.

Phong tục truyền thống ngày Tết Đoan Ngọ

Treo cây ngải cứu và calamus

Một trong những phong tục quan trọng nhất là treo cây ngải cứu (ngải) và cây thương phố (calamus) trước cửa nhà. Hai loại cây này được cho là có tác dụng xua đuổi tà ma, thanh lọc không khí và mang lại may mắn cho gia đình.

Tắm nước lá

Người Việt có tục tắm nước lá vào ngày Đoan Ngọ để thanh tẩy cơ thể, xua đuổi bệnh tật. Các loại lá thường dùng gồm: lá ngải cứu, lá xương sông, lá bưởi, lá chanh... Việc tắm nước lá không chỉ có ý nghĩa tâm linh mà còn thực sự tốt cho da và sức khỏe.

Uống rượu nếp cẩm

Rượu nếp cẩm được coi là thần dược để "tránh độc" trong ngày Đoan Ngọ. Màu tím đỏ của rượu tượng trưng cho máu rồng, có khả năng xua đuổi tà khí. Ngay cả trẻ em cũng được cho uống một chút để bảo vệ sức khỏe.

Cúng tổ tiên và thần linh

Các gia đình thường chuẩn bị mâm cúng với bánh ú, chè, hoa quả để cúng tổ tiên và các vị thần linh, cầu chúc một năm bình an, sức khỏe.

Món ăn đặc trưng ngày Tết Đoan Ngọ

Bánh ú

Bánh ú là món ăn không thể thiếu trong ngày Đoan Ngọ. Bánh được gói bằng lá chuối, có nhân đậu xanh hoặc thịt mỡ, tượng trưng cho sự no đủ, ấm cúng của gia đình.

Chè đậu xanh

Chè đậu xanh có tác dụng giải nhiệt, mát gan, rất phù hợp với thời tiết nóng nực của tháng 5. Màu xanh của chè cũng tượng trưng cho sự tươi mới, sinh động.

Các món từ nếp cẩm

Ngoài rượu nếp cẩm, người ta còn làm xôi nếp cẩm, bánh nếp cẩm... để ăn trong ngày Đoan Ngọ, vừa ngon miệng vừa có ý nghĩa xua tà.

Cách tổ chức Tết Đoan Ngọ ý nghĩa

Chuẩn bị từ sớm

• Mua sắm ngải cứu, calamus, các loại lá tắm
• Chuẩn bị nguyên liệu làm bánh ú, chè
• Nấu rượu nếp cẩm hoặc mua sẵn

Thực hiện nghi lễ đúng cách

• Treo cây ngải cứu và calamus từ sáng sớm
• Tắm nước lá cho cả gia đình
• Uống rượu nếp cẩm theo thứ tự từ già đến trẻ
• Cúng tổ tiên trang trọng

Tập hợp gia đình

Tết Đoan Ngọ là dịp tốt để gia đình sum họp, chia sẻ câu chuyện về truyền thống, giáo dục con em về văn hóa dân tộc.

Ý nghĩa hiện đại của Tết Đoan Ngọ

Trong xã hội hiện đại, Tết Đoan Ngọ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để:

• Gắn kết gia đình, dòng họ
• Giáo dục thế hệ trẻ về văn hóa truyền thống
• Thư giãn tinh thần sau những ngày làm việc căng thẳng
• Chăm sóc sức khỏe bằng các phương pháp tự nhiên

Kết luận

Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 là một nét văn hóa truyền thống đẹp của dân tộc Việt Nam, thể hiện tinh thần đoàn kết gia đình và quan tâm đến sức khỏe cộng đồng. Việc duy trì và phát huy các phong tục tốt đẹp này không chỉ giúp bảo tồn bản sắc văn hóa mà còn mang lại nhiều giá trị tích cực cho cuộc sống hiện đại.

Hãy cùng gia đình thực hiện những nghi lễ truyền thống trong ngày Tết Đoan Ngọ để cầu chúc một năm khỏe mạnh, bình an và hạnh phúc!

---