LỊCH SỬ VỀ BỆNH VI KHUẨN ĂN THỊT NGƯỜI

Bệnh vi khuẩn ăn thịt người – viêm cân hoại tử

Bệnh vi khuẩn ăn thịt người là căn bệnh nhiễm trùng lây lan nhanh một cách nhanh chóng ở lớp da và lớp mỡ. Bệnh do nhiều loại vi khuẩn gây ra, phổ biến là vi khuẩn Streptococcus pyogenes hay còn gọi là liên cầu khuẩn nhóm A, gần đây, ở nước ta còn có thêm một loại vi khuẩn cũng thường hay gặp là Burkholderia pseudomallei – tác nhân gây tử vong một bệnh nhi 15 tuổi ở Thanh Hóa vào tháng 9 vừa qua. Do đó, “vi khuẩn ăn thịt người” chỉ là tên gọi chung của các loài liên cầu khuẩn chứ không phải là tên của một loại vi khuẩn.

Đây là căn bệnh không phổ biến, tuy nhiên, nó có khả năng cao dẫn đến những biến chứng đe dọa đến tính mạng và gây tử vong với tỷ lệ tử vong lên đến 50%.

Bệnh vi khuẩn ăn thịt người do nhiều loại vi khuẩn gây ra, có tỷ lệ tử vong lên đến 50% (Ảnh minh họa: Canva)

Các loài vi khuẩn ăn thịt người thường xâm nhập vào cơ thể qua vết trầy xước trên da, vết côn trùng cắn, vết mổ,...Những người thường xuyên tiếp xúc với đất, nước bị nhiễm khuẩn mà không sử dụng bảo hộ lao động phù hợp có nguy cơ mắc bệnh vi khuẩn ăn thịt người cao hơn. Sự nhiễm trùng bắt đầu bằng phát ban nhẹ, người bệnh có cảm giác đau, ấm và hơi sưng. Trong 24 đến 48 giờ tiếp theo, vết phát ban đó sẽ trở nên sẫm màu hơn, mụn nước bắt đầu hình thành và quá trình hoại tử xuất hiện.

Căn bệnh vi khuẩn ăn thịt người này đã làm nhiều trường hợp tử vong trong những năm gần đây. Cụ thể là vào đợt lũ tháng 10 năm 2020, tại Quảng Trị đã có tới 30 người ở địa phương bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người và trong đó có 4 trường hợp tử vong. Gần đây nhất là vào tháng 9 năm nay đã có một ca bệnh nhi mắc bệnh vi khuẩn ăn thịt người bởi chủng vi khuẩn Burkholderia pseudomallei tử vong dù được các bác sĩ điều trị tích cực.

Lịch sử phát hiện bệnh vi khuẩn ăn thịt người – viêm cân hoại tử

Ngay từ thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, một bác sĩ nổi tiếng người Hy Lạp Hippocrates đã mô tả các triệu chứng và đặc điểm của bệnh vi khuẩn ăn thịt người này (từ các vết thương hở, nốt ban đỏ dần xuất hiện trên da của bệnh nhân, sau một vài ngày, vết ban đỏ biến mất và dưới da bắt đầu xuất hiện các mảng màu xanh đen, lở loét và cuối cùng là gây tử vong cho người bệnh). Ông cũng là người lần đầu tiên đưa vi khuẩn ăn thịt người vào y học và bắt đầu các nghiên cứu liên quan đến nó. Giữa thế kỷ 19, những trường hợp mắc phải căn bệnh tương tự xuất hiện, theo ghi nhận của Tiến sĩ Joseph Jones – nhân viên y tế trong nội chiến Mỹ, đã có tới 2.600 binh sĩ nhiễm trùng và hoại tử giống như mô tả của Hippocrates.

Năm 1874, nhà khoa học Billroth đã chứng minh được là có một loài vi khuẩn đã gây nên nhiễm trùng vết thương và làm dẫn đến các triệu chứng như mô tả của Hippocrates.

Đến năm 1884, nhà nghiên cứu bệnh học người Pháp Louis Pasteur đã phát hiện thêm các dấu vết của vi khuẩn ăn thịt ở phụ nữ (người đầu tiên tách được vi khuẩn này ra từ máu của một người phụ nữ bị nhiễm trùng hậu sản) và trở thành người tiên phong trong y học hiện đại. Tuy nhiên, trong một trăm năm qua, mặc dù loại vi rút này độc lực cao nhưng căn bệnh này không được quan tâm nhiều vì nó cực kỳ hiếm gặp. 

Hippocrates là người đầu tiên đã mô tả các triệu chứng và đặc điểm của bệnh vi khuẩn ăn thịt người này (Ảnh minh họa: Canva)

Đến đầu thế kỷ 20, với các bước tiến của y học, con người đã dần khám phá được bản chất của loài vi khuẩn nguy hiểm này (môi trường sống có thể là hiếu khí lẫn kỵ khí, chúng sinh ra enzym Haemolysin – một loại enzyme phá hủy tế bào máu và phát tán nhanh trong cơ thể vật chủ, từ đó gây ra hoại tử giống như ăn thịt người).

Năm 1952, Tiến sĩ B.Wilson đã gọi căn bệnh này là “hội chứng ăn thịt người”.

Sau những năm 1990, khi ngành truyền thông đạt đến đỉnh cao và các tin tức được lan truyền nhanh chóng, giới truyền thông gán cho loại vi khuẩn gây bệnh này với cái tên đáng sợ là “vi khuẩn ăn thịt người”, loại vi khuẩn này mới thu hút được nhiều sự chú ý hơn và con người dần biết đến nó nhiều hơn.

Ca bệnh vi khuẩn ăn thịt người đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc vào năm 1995, một cô gái tại Sơn Đông bị loét nặng từ tay phải đến cẳng tay, thậm chí là cánh tay trái của cô cũng bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người. Sau khi được đưa đến bệnh viện, các bác sĩ đã bó tay với căn bệnh lạ này do điều kiện y tế khi đó rất kém và đó cũng là ca bệnh lần đầu tiên mà các bác sĩ gặp phải. Qua quá trình thảo luận liên tục của các chuyên gia từ hơn 20 bệnh viện cùng các nhà nghiên cứu từ Viện Vi khuẩn và sự tư vấn của gần 80 nhân viên y tế, cô gái đó cuối cùng đã được cứu sống nhờ phẫu thuật cắt cụt chi và ghép da.

Tại Việt Nam, căn bệnh được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1925, sau đó xuất hiện rải rác qua các năm. Các ca bệnh gần đây nhất được phát hiện tại Đắk Lắk, Thanh Hóa, trong đó đã có trường hợp tử vong.

Mặc dù là một căn bệnh không phổ biến nhưng những gì mà nó gây ra cho người bệnh là rất đáng lo ngại bởi tốc độ lây lan của vi khuẩn gây bệnh vô cùng nhanh chóng với tỷ lệ tử vong cao. Chính vì thế, bạn cần tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh để có thể phòng tránh tốt nhất căn bệnh nguy hiểm này.

Tài liệu tham khảo: Hoàn Mỹ, wikipedia

---